In La Mirada Fuerte #9 wordt de spraakmakende expositie A BLACK HOLE IS EVERYTHING A STAR LONGS TO BE van Kara Walker reeds uitvoerig onder de loep genomen. Hierop aansluitend werden drie van haar animatiefilms door museum De Pont aangekocht en uiteraard ook vertoond.
Dit is echter het één en ander! Meer nog als op haar tekeningen of schilderijen, werkt Kara graag met uitgeknipte silhouetten. In eerste instantie ogen deze gezichtloze schaduwen sentimenteel of zelfs romantisch, maar vergis U niet: het zijn letterlijk de marionetten die het kwade uitbeelden.
Zo opent haar klein meesterwerk 8 POSSIBLE BEGINNINGS OR THE CREATION OF AFRICAN-AMERICA (2005) met de begrafenis van een zwarte dode vrouw. Overigens worden in deze 16mm voor het eerst kleuren geïntegreerd en aldus vindt op een soort Halloweenachtig kerkhof echter ook haar wederopstanding plaats. Hoewel de zwarte vrouw nog maar amper uit haar kist is geklauterd, wordt ze al brutaal genomen door een blanke slavenmeester. Deze opmerkelijke aanranding voor een net weder-opgestane was alvast niet naar de zin van een eenbenige jonge slaaf, die hen beide vermoordt tijdens hun onvrijwillige copulatie. Ondanks een eerder shot van een zerk met het opschrift ‘moeder’, ziet de jonge slaaf er geen graten in om de dode zwarte vrouw te bespringen en zo over te gaan tot regelrechte necrofilie. Een ander vroeger shot toont hoe de blanke slavenmeester een been afzaagt van een jonge knaap, wat waarschijnlijk verklaart waarom de nu opgegroeide slaaf zijn kans mooi zag om zijn meester te vermoorden en dan maar gelijk de bijtjes bij de bloemetjes te zetten. De dubbelzinnige chronologische structuur en de thema’s van dood en wederopstanding, staven de interpretatie dat deze schaduwen in een eeuwigdurend tweedimensionaal dodenrijk voor altijd gedoemd zullen zijn om steeds opnieuw terug te keren naar de staat van hun atypische erotische destructie.
In 8 POSSIBLE BEGINNINGS OR THE CREATION OF AFRICAN-AMERICA ontrafelt Walker het gegeven van strijd, onderdrukking, ontsnapping en de complexiteit van de dynamische krachten in de geschiedenis van Amerikaanse slavernij. Haar gebruik van contouren van silhouetten en haar majestueus spel van schaduw en licht onderstrepen de nauwgezette emoties en zo kan de verhaallijn van verschrikkelijke seksuele vergrijpen of ander geweld worden gereduceerd tot het lijden, de angst en het trauma dat tussen zwart en blank heerst.
De titel van haar nieuwste film PRINCE MCVEIGH AND THE TURNER BLASPHEMIES (2021) is enerzijds gebaseerd op William Luther Pierce aka Andrew McDonalds dystopische roman THE TURNER DIARIES (1978), die met zijn rassenoorlogen geboekstaafd staat als zowat de bijbel binnen hedendaagse extreemrechtse bewegingen. Alvast toch voor de terrorist Timothy McVeigh, die in 1995 met zijn aanslag in Oklahoma City eventjes 168 burgers het leven ontnam. Maar de film is een algehele aanklacht tegen de maatschappelijke ontwikkelingen in de VS die zich de laatste decennia manifesteerden dankzij extreemrechtse polarisatie die aanzet tot wantrouwen, haat en uiteindelijk geweld. Denk maar aan de bestorming van het Capitool op 6 jan 2021 of de moord op James Byrd Jr, die in 1998 werd gelyncht door zogenaamde White Supremacists.
Anderzijds verwijst de titel ook naar de filmparel THE ADVENTURES OF PRINCE ACHMED, die in 1926 werd ingeblikt door Lotte Reiniger (1899 – 1981), de absolute oermoeder van silhouet-animatie. Dit sprankelend vonkje cinematografie naar creatie en schoonheid, of zelfs hoop in een sprookje dat niet goed afloopt, staat officieus bekend als de eerste trucagefilm ooit gemaakt.
Dankzij Walkers typische animatietechnieken is de toeschouwer hoe dan ook opnieuw getuige hoe zij de gave bezit om groteske taferelen op een haast poëtische wijze te verbeelden. Ditmaal was het niet het jazzkoppel Alicia Hall & Jason Moran, maar wel Lady Midnight die de score verzorgde en door zowel marsen, ragtime, soul en zelf rock te laten knallen, stuwt zij haar silhouetten al zwevend voort in een cinematografische toon.
In samenwerking met Eye On Art in Amsterdam werd in het ondertussen meer dan 75 jaar oude Eye Filmmuseum ook nog een apart filmprogramma uitgewerkt, dat extra context geeft aan het oeuvre van Kara Walker. Naast twee van Walkers films wordt ook een fragment vertoond van Lotte Reinigers THE ADVENTURES OF PRINCE ACHMED (1926) en de kortfilm FLIGHT OF THE SWAN van Ngazi Onwurah. Daarbij aansluitend werd choreograaf Monique Duurvoort uitgenodigd omdat haar voorstelling COPE (2011) mede werd geïnspireerd door Walkers werk. Andere gasten zijn Eye’s Curator Stille Film Elif Rongen-Kaynakçi, en uiteraard Martijn van Nieuwenhuyzen, directeur van De Pont.
Alle verdere info :
https://depont.nl/tentoonstelling/kara-walker
https://www.eyefilm.nl/nl/whats-on/kara-walker-prince-mcveigh-and-the-turner-blasphemies/675395
SVN's Unsane Vortex 