Benieuwd of het meubilair van café De Pelikaan het even geweldig zullen vinden als het legendarische jazzcafé aan de overkant van de straat, maar de Melkmarkt mag zich verheugen op voornaam bezoek. Niemand minder dan free-jazz drumlegende Han Bennink (°1942) en pianist Oscar Jan Hoogland (°1983) zullen de drempel overschrijden van het terug in ere herstelde café De Muze. De Amerikaanse auteur, journalist en muzikant Chris Kelsay (°1961) omschreef Han Bennink als “one of the unfortunately rare musicians whose abilities and interests span jazz’s entire spectrum”.
Voor de niet-ingewijden is misschien een kleine blik in de ontstaansgeschiedenis van dit iconische jazzcafé wel op zijn plaats. Het café werd in 1964 geopend door de twee Kortrijkzanen Walter Masselis en Tone Pauwels. In die tijd waren er natuurlijk ook al artiesten op zoek naar een eigen plek en het decor van het letterlijk in elkaar gebricoleerde De Muze vond al snel zijn weerklank als er destijds dure woorden als controversieel of zelfs alternatief over de in elkaar geboxte toog van dat nieuwe café rolde. Ondanks er exemplaren zijn die soms het tegenovergestelde bewijzen, hebben kunstenaars an sich geen zittend gat en ontpopt er een wekelijks ritueel dat steeds meer volk trekt. Elke donderdag treedt namelijk Ferre Grignard – samen met George Smits (gitaar en mondharmonica) en Miel De Somer (wasboard) – er op voor een afgeladen zaal en financiert – na zijn hopeloos uitverkochte eerste single “Ring Ring Ring I’ve Got To Sing” – deze zelfs zijn eerste full album in 1965 met een collecte onder het cliënteel.
Ondertussen komt Walter alleen te staan, maar vanwege het toenemende publiek is een fikse uitbreiding onvermijdelijk. Terwijl op het gelijkvloers internationale jazzcats kaliber Dexter Gordon, John Lee Hooker, Memphis Slim, of de in de rubriek Svn’s Essential Nine #15 aangekondigde Archie Shepp het mooie weer maakte, wordt uiteindelijk zelfs de derde verdieping verbouwd voor wat het literaire café zal worden. Hier komen dan weer klasbakken van een andere discipline klassieke muziek luisteren en vinden er voordachten plaats van o.a. Simon Vinkenoog, Gust Gils, Paul Snoeck of de in de rubriek In Memoriam #2 geëerde Remco Campert.
Alles verloopt gesmeerd totdat een brand in 1967 letterlijk roet in het eten komt gooien en Walter uiteindelijk zijn café overlaat aan twee ex-barmannen die De Muze kennen als hun broekzak. Maar er moest wel iets gebeuren, want hoewel neon toen nog niet bestond hing al geruime tijd de naam van junkies en langharig werkschuw tuig boven De Muze te bengelen. Jan en Marco slaagde er wonderwel in om de goede reputatie van De Muze te herstellen waar kunst en jazz centraal stonden. In samenwerking met Mike Zinzen stonden opnieuw internationale jazzcats als Johnny Griffin, Max Roach of Steve Lacy op het podium.
Van het één kwam het ander en gelijktijdig met het in de rubriek L’Epoque Floue #4 aangekondigde failliet van zowel Jazz Middelheim als Gent Jazz, startte Jan Van Den Braak (1932-2023) het festival Free Music ’73, het eerste in een reeks alternatieve festivals op initiatief van WIM a.k.a. Werkgroep Improviserende Musici onder leiding van de vorig jaar overleden Fred Van Hove (1937-2022) en de in de rubriek Saorstát #10 aangekondigde Cel Overberghe (°1937).
Free Music XXXIII ging toen door in De Singel (2006), maar laat die editie nou net worden afgetrapt door Han Bennink (°1942) en Misha Mengelberg (1935-2017), die overigens “Met een Welbeleefde Groet van de Kameel” de inspiratie vormde voor de in rubrieken Svn’s 2021 Chapter I : Top 30 Concerts & El Manifest Groc #2 besproken Geelse band Kameel. Samen met Mengelberg en de zo bestempelde grootvader van Nederlandse improv Willem Breuker (1944-2010) stond Bennink eveneens op de voorgrond van de zogenaamde Instant Composers Pool, die Nederlandse avant-garde propageerde.
Dat Han Bennink een fenomeen is, zullen weinigen weerleggen. Persoonlijk heb ik hem leren kennen door zijn muzikale collaboraties met de in de rubriek Re-Connecting The Dots Revisited #1 onder de loep gelegde The Ex, maar eenmaal men in zijn discografie begint te spitten is het einde zoek voor het begonnen is.
Gedurende de jaren zestig van vorige eeuw, speelde hij vaak drums bij Amerikaanse bands die op hun tournee Nederland aandeden. Denk maar aan Dexter Gordon, Sonny Rollins, Wes Montgomery of Eric Dolphy. Ondanks hij ook nog sopraansaxofoon, basklarinet, trombone, viool, banjo of piano kan spelen, blijft zijn eerste liefde drums, percussie en slapstick absurde humor. En die elementen wist hij zodanig op te bouwen als zijn handelsmerk, waardoor hij een centraal figuur werd in de opkomende Europese Freejazz stroming van de jaren zestig.
Of het nu solo, als duo, trio of in trapezium vorm is, de teller staat al snel op 100+ albums. Zo heeft Bennink alleen al met de in de rubriek Svn’s Essential Nine #21 aangekondigde Peter Brötzmann al meer dan 10 albums op zijn conto.
Zelfs na zijn 80ste blijft Han Bennink dat fenomeen waar het spelplezier vanaf druipt en zal ditmaal worden bijgestaan door pianist Oscar Jan Hoogland, die als enfant terrible op zijn beurt evenzeer een prominente rol in Nederlandse Jazz Improv scene vervult.
Laat nooit iemand zeggen dat ze in De Muze niet weten wat feesten betekent, want deze party wordt afgeklopt door Dj Gregor Terror, die voor de gelegenheid zijn platenbakken nog eens van onder het stof zal halen.
Meer info:
SVN's Unsane Vortex 