Cat Flap #61: Soundcute presents Afrorack & Näcken Du Naon @ Haekem, Brussel (19.03)

“Wat zegt U? Afrojack in de catacomben van een Brusselse kelder? Really??” Die verwarring is begrijpelijk, maar een beetje alerte volger van deze webstek beseft wel dat er andere kanalen zijn ter verheerlijking van in dit geval bijna gelijknamige Nederlandse pretparkattractie, die pakweg op Tomorrowland al verschillende jaren een uitzinnig publiek mag opwarmen. Daartegenover reikt een oprechte toewijding echter wel uit naar de Oost-Afrikaanse Bamanya Brian aka Afrorack, want dat is een gans ander verhaal.  

Toegegeven. Indien men spreekt over Afrikaanse muziek, is Oeganda waarschijnlijk niet het eerste land dat zomaar in iemands hoofd opduikt. Dat is niet zo verwonderlijk, want de turbulente geschiedenis van deze voormalige Oost-Afrikaanse Britse kolonie liet niet bepaald veel ruimte ten gunste van culturele ontwikkeling. Denk alleen al aan de regeringsperiode tussen 1971 en 1979 van generaal-majoor Ida Amin. Als zo bestempelde Slachter van Afrika is hij namelijk verantwoordelijk voor grosso modo 300.000 mensenlevens en staat zijn ambtstermijn bekend als één van de bloedigste in de naoorlogse Afrikaanse geschiedenis.

Ondertussen zijn we echter bijna een kwarteeuw verder en gelukkig is ook in Oeganda muziek doorgebroken en heeft dit zelfs enkele supersterren opgeleverd. Maar zoals bekend graaft Svn’s Unsane Vortex in de diepte en wordt bijgevolg fandom in het algemeen overgelaten aan andere kanalen die de massa bespelen.   

Ondanks Ida Amin zijn folterpraktijken zowat elk denkbaar recht van de mens schaamteloos heeft geschonden, gelooft Bamanya Brian dat een lichaam pas volledig functioneel kan fungeren met een gezond brein en goed werkende ogen en oren, benen en armen. Als bouwer en verantwoordelijke voor de eerste DIY modulaire synthesizer van Afrika (no joke!), vergelijkt hij onderdelen als de oscillator, de VCA en alle bijbehorende plug-ins als samenwerkende organen en ledematen om zo tot een harmonieus geheel te komen.

Nochtans is dit minder evident dan men zou aannemen, want om te beginnen waren niet alleen in Oeganda – maar in werkelijkheid op heel het zwarte continent – amper verkooppunten beschikbaar die de nodige stukken konden aanbieden. En als dat al kon, kostte dit meestal een arm en een been, zodat dit pad naar de beoogde harmonie al snel dood liep.

Echter gebeten door het modulaire beestje, kwam Brian uit bij downloadbare circuitschema’s en zo begon hij – zonder er iets van te kennen – te bricoleren aan zijn eerste CV-controlled systeem dat overigens in constante fase van evolutie zit. The Afrorack is geboren! Maar wat levert dit juist op, want Brian beseft maar al te goed dat deze synthesizers zijn gebouwd vanuit een Westers standpunt.

In een interview in Pan African Music (2019) verklaarde Brian dat zijn Afrikaanse medemens op een gegeven moment op het punt is gekomen dat zij worden geconfronteerd met compleet nieuwe elektronische tools – die voorheen dus niet of amper verkrijgbaar waren – en dat hier bijgevolg flink mee geëxperimenteerd werd, hetzij in een gans andere context. Afrikanen hebben namelijk een enorm rijke geschiedenis van traditionele muziek, die niet zomaar overboord kan gegooid worden. Ook Afrorack vertrekt vaak vanuit pakweg abstracte techno, maar voegt hier zijn in zijn DNA zittende Oost-Afrikaanse ritmes aan toe.  

Voor de oppervlakkige luisteraar kan zijn Euclidean Rhythm Sequencer zelfs klinken als een simpele 4/4 beat, maar in werkelijkheid gaat het om gesofisticeerde algoritmische patronen, die de in vele Oost-Afrikaanse traditionele muziek heersende polyritmische structuren weergeven. Of door het spanningsveld tussen verschillende drumlagen en grillige oscillators op te voeren, ontstaan nieuwe muzikale structuren die hun hypnotiserende effect niet missen.  

Enerzijds refereert Afrorack via zijn soundscapes of ambient, bewust aan de historische ontwikkeling van modulaire muziek waarbij invloeden van Klaus Schulze, Emeralds of Popol Vuh haast als vanzelfsprekend oppoppen. Anderzijds vallen vergelijkingen met het in de rubriek Svn’s 2022 Chapter I: Top 51 Concerts (part I) besproken African Head Charge dan ook niet zomaar uit de lucht. Een ding is zeker: net als soundwizard Sherwood, laat Afrorack zich niet zomaar voor één kar spannen en dat is bij de vakpers en festivalorganisatoren niet onopgemerkt gebleven. Slots op internationale festivals als het Marokaanse Atlas Electronic, het Duitse CTM Festival, het Senegalese Dakar Art Biënnale of Nyege Nyege in thuisland Oeganda zijn maar enkele voorbeelden. Niet voor niets dook het gelijknamige debuut AFRORACK op de eindejaarslijstjes van verschillende gerenomeerde muziekbladen als The Wire, Pitchfork, The Quietus, of zelfs Bandcamp Best Albums 2022.

NÄCKEN DU NAON (TZII & OFFICIUM)

A collection of twisted voices, haunting synths and percussions.

Meer info:

https://www.facebook.com/events/674917967740027