Aka Moon 30 years ft João Barradas (15.08 / 14h30 – 15h45)
Al even onwezenlijk als het klinkt, is het ondertussen van 1992 geleden dat Fabrizio Cassol, Michel Hatzigeorgiou en Stéphane Galland besloten de koppen bijeen te steken. Op zoek naar een naam konden ze niet naast een net gehouden Afrikaans avontuur en noemde ze zichzelf Aka Moon. De GODS MUST BE CRAZY (Jamie Uys, 1980) moet de Pygmeeën-gemeenschap gedacht hebben, waar dit stelletje net hadden verbleven. Wie kon namelijk vermoeden dat uitgerekend een op hun geïnspireerde gemeenschap de geschiedenis in ging gaan als één van de meest avontuurlijke improvisatiecombo’s die Brussel rijk is. Maar zo geschiedde. Een beetje muziekliefhebber moet vroeg of laat wel eens op Aka Moon gebotst zijn, want dit stelletje heeft werkelijk op alle impov podia in binnen- en buitenland gestaan. Zelfs na 30 jaar druipt het spelplezier er nog steeds af en maken ze er een punt van zichzelf steeds opnieuw heruit te vinden. Zelfs met ruwweg 20 albums onder hun achterste maakt dat geen enkel verschil, met die nuance dat hun creativiteit met polyritmische en polyfone samenspel een beetje een rode draad vormt doorheen drie decennia zelfexploratiedrang. Sterker nog: 2022 markeert effectief tram drie, die zich in dit geval naar aanleiding van Jazz Middelheim in de richting van le nouveau collaborations plooit. Aka Moon is altijd de moeite, maar nu nog net iets meer.
Bert Joris (14.08 / 15h30 – 16h45)
Hebt U er ook al eens bij stil gestaan hoe frappant het is, hoe dingen vaak lopen? Zo kreeg bijvoorbeeld enige jaren geleden Marc Moulins Placebo (not the indieband) een tweede adem dankzij het Placenta Plays Placebo tribute project, maar vaak wordt daarbij vergeten dat ook Bert Joris deel uitmaakte van Placebo. Of wat te zeggen van de hier spelende Philip Catherine? Ondertussen is opa Bert 65 geworden en dat is uiteraard reden voor een feest. Speciaal hiervoor brengt zijn zoon – na ruwweg een decennium stilte – Sams Jazzoctet terug samen. Sowieso is er een speciale band tussen de leden en al dan niet gezamenlijke projecten onderling, maar evenzo met Bert als enerzijds inspiratiebron, maar anderzijds als muzikale pedagoog in hun muzikale ontwikkeling. (U moet namelijk weten dat Bert zijn eigen jazzspel aan het conservatorium zowaar leidde tot een nieuwe, eigen jazzrichting en dat is niet vele muzikanten gegeven.) Hoe dan ook vormt het Bert Joris repertoire het uitgangspunt, maar krijgt het geheel een compleet nieuw jasje. Deze nieuwe frisse interpretatie draagt bij tot een unieke muzikale communicatie die teruggrijpt naar de essentie van de composities: warm, verleidelijk, maar bovenal verrassend.
Iggy Pop (13.08 / 21h30 – 23h)
In principe was dit reeds voorzien in 2020, maar kon dit voor de bekende redenen niet doorgaan. Nu is het dus zover: Iggy Pop op Jazz Middelheim. Al weken kreunt de sociale media (of sociale vuilbak, zoals U wilt) onder het onbegrip waarom iemand als Iggy Pop in hemelsnaam op Jazz Middelheim zou staan. Gaat die dan The Stooges coveren misschien? (Geloof me vrij, you wish! Zoals elders vermeld was ondergetekende aanwezig op het Britse NIGHTMARE BEFORE CHRISTMAS dat in 2006 door Thurston Moore werd gecureerd en ik durf met hand op mijn hart die toenmalige reünie van The Stooges bestempelen als één de meest memorabele rockconcerten ooit!) Iggy Pop zelf is een typetje; een personage, maar wel eentje met een muzikale inhoud die van grensoverschrijdend gedrag zijn handelsmerk heeft weten maken. Van proto-punker pur sang, tot anti-held naar held, of acteur; Iggy did it all en wat meer is, hij draait er zijn hand niet eens voor om. Maar bovenal is het personage Iggy iemand die niet van conventies houdt. Geen enkele conventie. (Zo had hij er geen probleem mee zich te kleden als een vrouw, net omdat hij er geen graten in zag om vrouw te zijn.) Op de vraag wie hem het meest beïnvloed zou hebben, antwoordt de herrieschopper steevast Sun Ra. Net omdat Sun Ra zich ook al niet liet beperken door niets of niemand. En daarmee komen we uit op Iggy’s voorliefde voor jazz, dat zich midden in coronatijd zelfs nog manifesteerde in het album LONELINESS ROAD (2020). Hier omringde hij zich met goed volk als bassist Steve Swallow, pianist Jamie Shaft en drummer Bobby Previte. Bijgevolg is het maar logisch dat Iggy Pop de planken van Jazz Middelheim bewandelt, maar laten we hopen dat hij hier en daar toch ook een spaander of twee scheef slaat natuurlijk. Zeg nu zelf: een in het gareel lopende Iggy? Aarghhh, ik moet er niet aan denken…
Jef Neve presents Mysterium (14.08 / 17h30 – 18h45)
We leven in een wereld waar feiten en fictie elkaar kruisen op de meest absurde plaatsen, maar waar helaas geen plaats meer lijkt te zijn voor verrassing, fantasie, laat staan enige magie. En daar dacht Jef Neve – onze ereburger van Stad Geel, componist en gerenommeerd pianist – verandering in te brengen door een jazzband samen te stellen zonder drummer, maar wel met contrabas en daarbovenop met drie tenorsaxen, trompet en bastrombone een imposante blazerssectie uit de kast tovert. Zoals de titel van zijn jongste album MYSTERIUM (2020) al laat vermoeden, zijn de sleutelwoorden hier dromen en mysterie. Terug afdalen naar de verloren gewaande kinderlijke naïviteit, vormt het hoofdthema van deze zoektocht naar de kracht van onwetendheid. Orenschijnlijk klinken de gearrangeerde composities misschien aandoenlijk eenvoudig, maar vergis U niet. Het is dankzij die van emotie beladen composities dat Jefs uniek pianospel op een verwonderlijke manier jazz in al zijn vormen aftast.
De enige manier om hier iets daadwerkelijk aan te beleven is totale overgave aan de virtuositeit van muzikanten die werden verzameld uit de créme de la créme van de Europese klassiek- en jazzwereld, maar garantie dat U het zich zal niet beklagen.
Karen Willems presents Torre Sel Four (13.08 / 13h45 – 14h45)
Het lijkt wel een aflevering van ‘Er Was Eens…’, maar het toenmalige heersende coronaprotocol maakte dat mijn handen tijdens die twee jaar naleving, meer alcohol te verduren kregen dan mijn maag. Stel het U voor: slechts sommige cafétjes aan de Gentse stationsbuurt waagde het om hun allereerste terrasjes te openen. De bezoeker diende een gans uitgestippeld parcours te volgen, of zo mocht het mondmasker pas af eenmaal zittend aan een tafel af, etc. Men kan dus stellen dat ondergetekende, één van die handvol vrouwelijke drumsters en percussioniste die België rijk is, met gevaar voor eigen leven te woord heeft gestaan. Maar passie laat zich niet beknotten en dat bewees Karen Willems dan ook met haar eigen innerlijke reis, die zijn vorm heeft gevonden in de hoedanigheid van het lang uitgetrokken project TORRE SEL FOUR. Maar wie beter dan zijzelf om deze innerlijke trip toe te lichten, waarvoor ik U graag doorverwijs naar Creative Inertia #5 en daar kan U best even voor gaan zitten.
Kurt Rosenwinkel (15.08 / 16h30 – 17h45)
Deze editie rukken er meerdere creaturen van dergelijk verdacht allooi aan, maar zonder enige twijfel sluit Kurt Rosenwinkel aan bij het gedachtengoed dat jazz een grensoverschrijdend karakter heeft. Als in bestaan genres eigenlijk wel? Het is onwaarschijnlijk maar in werkelijkheid beïnvloedt deze vooraanstaande jazzgitaarstem die Rosenwinkel belichaamt, hele cohorten muzikanten van jong tot oud over de hele planeet. Om maar iets te zeggen en zoals Cat Flap #10 reeds onthulde, ging bijvoorbeeld ook de Zwitserse gitarist Dave Gisler in de leer bij de meester. Maar hoe komen al die gigantisch uiteenlopende sterren gaande van Clapton, Brad Mehldau tot Q-Tip dan bij deze Amerikaanse Rosenwinkel terecht? Heeft het te maken met Rosenwinkel esthetische visie en multi-genre faciliteiten? Of ligt het eerder aan zijn ontstuitbaar individualisme, om nog maar te zwijgen door zijn eigengemaakt kunstenaarschap? Hoe dan ook blijven de stromen klasbakken – kaliber Gary Burton, Joe Henderson, Donald Fagan, Paul Motian of de Braziliaanse multi-instrumentalist Pedro Martin – zich aandienen om door de multi-instrumentalist Rosenwinkel beholpen te worden. Hetzij als componist, hetzij als producer, hetzij als een verlenging van zijn eigen veeleisende normen op zijn eigen label Heartcore. Bij mijn weten heeft Rosenwinkel nog niet zo heel vaak op Belgische bodem gestaan, dus dit zou wel eens een uitgelezen kans om een levende behind the scenes man te ervaren.
Philip Catherine Piano Trio & Special Guest Alexandre Chevallier (15.08 / 18h30 – 19h45)
Dat muziek de geest jong kan houden, moet je alvast niet vertellen aan levende legende Philip Catherine. We weten allemaal dat de leeftijdsgrens flink is opgetrokken, maar het is echt niet iedereen gegeven om op je nakende tachtigste nog op het podium te staan, laat staan een overvolle agenda af te werken. Deze zomer nog present op Jazz Middelheim, maar evenzeer huldigt volgens het Amerikaanse magazine Downbeat ‘one of the most accomplished and rewarding guitarists now playing jazz’ op 24 september met evenveel plezier op het in de Grand Opening in van de hernieuwde en al evenzeer legendarische Hnita Jazz Club in Heist-op-den-Berg.
Het lijkt misschien veel langer geleden, maar het was effectief in 2020 dat tijdens die zogenaamde Gent Jazz 1.5 editie, ondergetekende de eer had om een muzikaal kader te scheppen rond de uitverkochte show waar – naast Tripop-ology & Walther – Philip Catherine & Nicola Andrioli de hoofdmoot vormde. Wie er toen bij was, weet wat welke magie deze virtuozen in hun vingers hebben. Philip Catherine mag dan ook als de belichaming van het spreekwoord ‘Less is More’ bekeken worden, want zo onderstreept zelfs de Franse krant Le Monde dat Catherine ‘zijn bedrieglijk simpele riedeltjes’ grote kunst zijn.
Op die in Saorstát #10 aangekondige Grand Opening van de Hnita Jazz Club zal hetzelfde trio als op Gent Jazz 1.5 aanrukken, maar hier op Jazz Middelheim heeft – net als Bart de Nolf zijn contrabas – Alexandre Chevallier voor deze gelegenheid zijn viool extra strak aangespannen. Naast muzikale collaboraties met zowat alle denkbare significante jazzcats, behoeft het waarschijnlijk geen tekening dat de liefde voor dat ketje-uit-de-Marollen tijdens dit ‘Toots 100’ jaar komt bovendrijven. Reken daar bovendien nog de gedeelde passie voor de swing van Django Reinhardt bij en U kan zich misschien al voorstellen waar U terecht gaat komen?
Taxiwars (13.08 / 17h30 – 18h45)
Het blijft simpel onwezenlijk, maar men mag gerust stellen dat Covid 19 onze aardbol zo’n drie jaar heeft lamgelegd. Zolang heeft het overigens geduurd eer Taxiwars hun meest recente album ARTIFICIAL HORIZON (2019) op een uit de kluiten gewassen manier kon voorstellen. Maar gelukkig was Jazz Middelheim als er als de kippen bij om Tom Barman, Robin Verheyen, Nicolas Thys en Antoine Pierre (zie ook Svn’s Essential Nine #2: Brussels Jazz Fest) opnieuw uit te nodigen op de plek waar ze horen: Jazz Middelheim, het festival voor de muzikale avonturier. Taxiwars doet namelijk niet aan clichés! Integendeel, Taxiwars daagt clichés net uit om zichzelf te overstijgen en doet dit bij vlagen met verve. Buiten Antwerpenaar Barman, woont de rest van de band al jaren in The Big Apple en daarmee cruisend in een op hol geslagen taxi in a city that never sleeps, breidt de muzikale bagage steeds maar verder uit. Een muzikale caleidoscoop waarbij de vrijheid om creatief te experimenteren een absolute must is. Strak gestructureerd als een rockband of au contraire net super impulsief als regelrechte jazzcats : Taxiwars is een vat vol tegenstellingen, maar wel eentje dat kan grooven als de beesten, zoals hier in de Tilburgse Paradox.
Thurston Moore Group (13.08 / 19h30 – 20h45)
Toen Thurston Moore in 1981 zijn kindje onder de naam Sonic Youth de wereld instuurde, werd er onbewust muziekgeschiedenis geschreven. Wist hij veel dat er van dat samenhokken zoveel sonische energie uitstraalde dat het de loop der muziekgeschiedenis zou veranderen? Maar feit is dat dit niet zomaar uit de lucht kwam vallen. Thurston werd via Lee Ranaldo ingelijfd in de entourage van Glenn Branca en laat muzikale innovatie en het extreem uitpuren van al dan niet dissonate klanken nu net een drijfveer zijn in die school der minimalisten van La Monte Young. Met andere woorden stond het in de sterren gebeiteld, dat Sonic Youth brokken ging maken die zijn weerga niet kende. Maar na allerlei interne strubbelingen viel helaas het doek finaal in 2011, maar dat hoeft geenszins een rem op activiteiten te zijn. Integendeel zelfs, alle leden hielden zich bezig met soloprojecten, maar met name Thurston dropte de ene plaat naar de andere. (En dan zwijgen we nog over de talloze zij-activiteiten, zoals bijvoorbeeld zijn iconisch verworden curatorschap dat hij in opdracht van All Tomorrow’s Parties festival voor de 2006 editie van NIGHTMARE BEFORE CHRISTMAS verrichtte. Zonder meer één van de meest legendarische festivals die ondergetekende tot nog toe heeft meegemaakt!) Als Dj SVN heb ik net als bij andere leden van Sonic Youth, meermaals de eer gehad om een muzikaal kader te scheppen bij hun respectievelijke doortochten, maar er was één passage dat zich diep in mijn slakkenhuis heeft genesteld en dat was in 2011 in de Vooruit toen DEMOLISHED THOUGHTS (Matador, 2011) net uit was. Maar dat is dan ook Thurston ten voeten uit: met de kennis van zaken die hij met zich meedraagt, zie je hem nooit komen. Of het nu zoals in (voor mij nog altijd) de Vooruit pure poëzie was, of au contraire, pure atonale klanken, verterende indiepop, bijtende noise, of gewoon live improvisatie; zijn onvoorspelbaarheid blijft zijn grootste troef. Zelfs in Thurston Moore Group waar melodie potjandorie een kleine overhand nemen, kan je er donder op zeggen dat er uithalen gaan vallen, die de locale jazzpolitie haaruitval zal bezorgen. En in de breedste vorm van jazzspectrum hoort het ook te zijn: jazz mag niet berusten, jazz moet beroeren! Jazz moet voeden! En daar is Thurston in gelijk welke hoedanigheid tot nog toe elke keer met verve in geslaagd! Soms zelfs tot vervelens toe, maar ook dat is een emotie, n’est-ce pas!
Alle verdere info:
jazzmiddelheim.be
SVN's Unsane Vortex 