Liefhebbers van cult! Heugelijk nieuws, want Offscreen Film festival is zowaar back on track! Waar vanwege de bekende redenen het festival verleden jaar pal in het midden van zijn programma moest worden afgebroken, werd na lang aftasten beslist om de huidige editie in september te laten doorgaan en dat is dus nu zover. Sterker nog: Svn’s Unsane Vortex mag maar liefst 30 tickets wegschenken voor verschillende films die het festival serveert en wel via deze link: First Come, First Served #2


Helaas wordt de module Lovecraft uitgesteld, maar niet getreurd want met de vertrouwde Short- & Offscreenings zit U de komende drie weken alvast gebeiteld. De openings- en slotfilm – respectievelijk Prano Bailey-Bond’s CENSOR (UK, 2021) en Chino Moya UNDERGODS (UK/BE/EE/RS/SE, 2020) – alleen al zou U voldoende moeten triggeren om af te zakken, maar er is meer. Zoveel meer!

Zo wordt via de module Eco-Horror & Climate Fiction onverwijld de kans gegrepen om met beide poten in het vergiftigde slib van het anthropoceen te ploeteren. (Een duur woord voor het tijdperk waar de mens zijn geuzennaam als meest destructieve dier op aarde dubbel en dik heeft verdiend door middel van al tweehonderdvijftig jaar aan een stuk de aarde te verkrachten tot in zijn diepste core en er vervolgens versteld van staat dat moeder natuur eindelijk ook wel eens reageert.) Voor diegenen die moeilijk of niet in Brussel kunnen geraken gaan er naar goede gewoonte een selectie films op tour in andere steden en blokkeer alvast 18 september in uw agenda voor de befaamde ABC-Night waarover later nog meer info volgt.

Eco-horror deed in de jaren zestig zelfs his royal genius Alfred Hitchock al inspelen op klimaatveranderingen door in zijn THE BIRDS (1963) een zwerm agressieve meeuwen de bewoners van het kuststadje Bodega Bay naar het leven te laten slaan, maar vooral in de jaren zeventig van de vorige eeuw sloeg de fantasie van de regisseurs totaal op hol.

Helaas is het de bittere realiteit dat die fantasie van weleer stilaan wordt ingehaald door het huidige klimaat. Of waren al die regisseurs in feite wetenschappelijk onderlegde visionairs? Zo ligt de verschrikking van de tsunami uit 2004, die ruwweg in een dozijn Aziatische landen meer dan 225.000 personen en bijbehorende huizen van de kaart veegde, nog maar al te vers in het geheugen. In Creative Inertia #3 uitte kunstenaar Tom Liekens onder meer met zijn werk WHERE DID THE BEES GO zijn bezorgdheid over de gevolgen van hoe wij als mens omgaan met de natuur, dat as we speak door een natuurkundig wetenschappelijk vakblad wordt geconfirmeerd dat naast bijen nog eens grosso modo 38.600 andere soorten dreigen uit te sterven.

Op deze manier is het slechts kwestie van tijd eer we live op een van de pollutie brakende Godzilla zullen botsen natuurlijk. Daarmee wordt gelijk al één van de alhier geprogrammeerde klassiekers aangesneden en wel uit het Japanse (ramp)gebied waar aardschokken, vulkaanuitbarstingen en dus ook Gojira Tai Hedora’s gemuteerde smog-monsters schering en inslag zijn en waar ten lange leste de laatste hoop op Godzilla zelf ligt.

Het is dan op zich niet zo verwonderlijk dat Isao Takahata anime POM POKO (1994) of NAUSICAÄ OF THE VALLEY OF THE WIND (1984) en PRINCESS MONONOKE van Hayao Myazaki uit 1997 de affiche siert. Bij deze laatste epische anime wordt de meerwaarde opgevijzeld door de ingeroosterde inleiding door Greenpeace EU Forest Expert Sini Eräjää.

Een andere absolute classic is natuurlijk het meesterwerk STALKER (1979) van de Russische regisseur Andrei Tarvosky dat voor de gelegenheid wordt ingeleid door Matthias De Bondt van KU-Leuven. Ook in Hollywood hadden ze snel begrepen dat natuurkundige rampenfilms big business kan betekenen en zodoende – weliswaar ditmaal op het wateroppervlak – danst piratenopperhoofd Dennis Hopper in Kevin Reynold’s WATERWORLD (1995) opnieuw George Miller’s dystopische MAD MAX-wals (1979). Wie graag reuzensmurfen in een kleurrijke maar dodelijke fauna en flora aan het werk ziet, rept zich naar James Cameron’s AVATAR (2009). Of, indien U net als ondergetekende hem nog niet eerder op het witte doek hebt gezien, mag U deze kans niet links laten liggen om Godfrey Reggio’s KOYAANIQATSI (1982) in volle glorie te bewonderen.
Dit zijn echter maar een aantal films uit een alweer veel ruimer aanbod en zodoende dringt een nieuwe uitgekiende gids doorheen planeet cult zich op…
SVN’s ESSENTIAL NINE :

ANNIHILATION (UK, 2018) @ Cinema Nova (23/09 @ 21h30)

Dat dingen soms kunnen verkeren, zal schrijver en regisseur Alex Garland alvast beamen. Waar de auteur van onder meer THE BEACH (1996) met zijn magnifieke filmdebuut EX_MACHINA (2014) terecht zowat alle mogelijke lof en bijbehorende prijzen mocht ontvangen, liep het helaas even anders met zijn opvolger ANNIHILATION (2018).

Geen gebrek aan lovende kritiek voor Garland’s bewerking van het eerste gelijknamige deel van Jeff VanderMeer’s award winning SOUTHERN REACH TRILOGIE (2014), integendeel zelfs, maar zelfs ras-actrice Natalie Portman kon die andere nakende ramp aan de box office niet verhelpen. Ditmaal in de rol van biologe Lena versterkt zij een team van andere vrouwelijke wetenschappers, die een geheime en gevaarlijke expeditie ondernemen die linea recta naar de kern van de zogenaamde ‘The Shimmer’ leidt. Hoewel top secret, volgde deze wetenschappelijke expeditie op een militaire expeditie die eerder al door haar man Kane werd ondernomen, maar die er niet ongehavend is uitgekomen. Dat hoogst mysterieus gebied is volledig in quarantaine geplaatst omdat planten en dieren onder invloed van een alien entiteit zorgwekkend blijken te muteren. Zeg nu zelf, je komt niet elke dag een albino-alligator met rijen haaientanden tegen. Deze zogenaamde Shimmer dook op uit een meteoroïde die in een vuurtoren aan de kust belandde, maar geleidelijk aan zijn grenzen verschuift. Ten gevolge van een aantal incidenten komt de theorie naar boven dat The Shimmer functioneert als een informatieprisma dat – vermoedelijk op zoek naar nieuwe levensvormen – vergaarde informatie doet transformeren. Dat wil zeggen: ook menselijk, dierlijk of plantaardig DNA, met alle gevolgen van dien (THE COLOR OF SPACE uit 1927 iemand?).

Hoewel deze bewerking gebaseerd is op het eerste boek van VanderMeer (de twee latere delen bleven bewust onaangeroerd), komt hier een gevoel bovendrijven dat met name de Strugatsky broers kunnen oproepen. Deze twee Russische sciencefiction auteurs zijn de rechtstreekse inspiratie geweest voor klassiekers als de hier eveneens vertoonde klassieker STALKER (1979) van Tarkovsky, of het door regisseur Aleksei German ontzagwekkende HARD TO BE A GOD (2013). Traag, kabbelend en eerder grotesk in zijn sereniteit, vlieg je voor je het weet mee op de golven van angst en paranoia, maar ook van verwondering en de hunker om nieuwe beschavingen te onderzoeken. De kosmische angst speelt hier een prominente rol en daar zou Lovecraft van gesmuld hebben. Deze film zal niet voor iedereen zijn, maar sinds zijn fantastische voorganger kan Garland mij alvast tot zijn fanbase rekenen.

DAU. DEGENERATION (DE/UA/UK/RU/SE/FR, 2020) @ Cinema Nova (19/09 @ 14h30) en (24/09 @ 18h)

Niet te verwarren met onze eigen DAAU (Die Anarchistische Abendunterhaltung), maar hetzij van een gans ander slag belanden we met DAU. DEGENERATION eveneens in de avant-garde bij wat ondertussen als het filmevenement van het decennium wordt onthaald. Kwatongen durven het ook wel als grootsheidswaanzin van de Russische regisseur Khrzhanovsky bestempelen, want het kostte dit controversiële multimediaproject – dat met meer dan 10.000 onprofessionele acteurs aan de slag ging – maar liefst 10 jaar om voltooid te geraken. (FYI: (zoveel extras had zelfs Stanley Kubrick niet in SPARTACUS uit 1960.) Het decor is een replica van een top secret jaren zestig onderzoeksinstituut van de USSR, dat een briljant meeslepende re-enactment is van hoe het er destijds in de Sovjet-levensstijl er aan toe ging. Inclusief de gekende machtspelletjes van de KGB-apparatsjik waarmee de wetenschappers onder de knoet werden gehouden. Het resultaat is een zes (!) uur durende unieke satire op wetenschap, religie en nationalisme en belooft inderdaad een beleving van jewelste te worden.

DOGS DON’T WEAR PANTS (FI/LV, 2019) @ Cinema Nova (09/09 @ 19h)

Jukka-Pekka Valkeapää (°1977) mag in onze contreien misschien een totaal onbekende zijn, maar doordat zijn tweede film THEY HAVE ESCAPED (2014) vier – van de zeven – nominaties verzilverde tijdens de National Finnish Awards Jussi, wordt deze Finse prijzenkaper in zijn nationale filmwereld helemaal opgehemeld. Waar in zijn debuut THE VISITOR (2008) het simpele leven van een moeder en haar zoon op een boerderij aan het wilde Finse platteland wordt verstoord door een vreemdeling die een brief van zijn – wegens zeer agressief – opgesloten vader en een kogel door zijn ribben meedraagt, vertelt zijn bovengenoemde award winning opvolger een modern sprookje over een gekwelde jongen en dito meisje, die zich tijdens hun vlucht willen verliezen in herinneringen en dromen maar evenzo op verschrikkelijk gevaar botsen.

Met de ietwat ongewone titel DOGS DON’T WEAR PANTS keert Valkeapää terug en heeft zich in de duistere krochten van role-play en BDSM gestort. De film focust op Juha, die na de tragische verdrinking van zijn vrouw een voorliefde ontwikkelt voor – met een beladen woord – erotische asphyxiatie. Beter bekend als wurgseks, vindt Juha bij dominatrix Mona zijn beoogde hulp om uit zijn emotionele verlamming te geraken. Al snel blijkt echter dat Juha in haar nocturale wereld niets meer betekent dan een hond, and dogs don’t wear pants! In tegenstelling tot de alomtegenwoordige LGBTQ-verschijningen in al zijn vormen, speelt BDSM zich nog steeds grotendeels af op verborgen plaatsen zoals clandestiene kelders, ingerichte zolders of neon-verlichte kerkers. Om een diepgaand portret te schetsen van deze voor velen onbekende leefwereld, liet de Finse regisseur zich omringen door mensen die hier verstand van hebben en consulteerde hij een professionele dominatrix. Zo vertelt JP in een interview dat het hem bijvoorbeeld opviel dat tijdens een bezoek bij haar thuis verschillende mannen haar tuin onderhielden, terwijl zij haar status waardig constant bevelen rondstrooide. Op zijn vraag of dit haar slaven waren, antwoorde zij sarcastisch: “Of course. How else would I keep this place in order?”. In tegenstelling tot de typische veroordeling door de goegemeente, probeert Valkeapää echt te vatten wat er allemaal omgaat tijdens een sessie. Zo begrijpt JP dat heel veel van dergelijke role-play letterlijk tussen de twee oren plaatsvindt en probeert hij dit met aanpalende gitzwarte humor te vertalen naar het witte doek. Het betreden van dit Dark Kingdom kwam voor de regisseur dan ook binnen als een ware revelatie; BDSM is zoveel meer dan wat sexy latex. Hoe vreemd het ook mag zijn, dit is een verhaal over verlies, liefde en de zoete pijn van het zijn.

IN THE EARTH (UK, 2021) @ Cinema Nova (10/09 @19h)

Sinds ik in 2013 tijdens Offscreen letterlijk werd platgeslagen door de psychedelische trip die A FIELD IN ENGLAND werd gedoopt, mag U wel stellen dat ik ongeveer alles verorber wat Ben Wheatley me kan voorschotelen. Deze Britse regisseur heeft namelijk bewezen dat hij een zelden ervaren chemische reactie weet te ontlokken door vaak historisch onderbouwde psychologische gruwel zowaar te mixen met zijn typische gitzwarte humor. Geloof me, die pagan horror blijkt van zichzelf zo effectief te zijn dat enige geestverruimende middelen gewoon overbodig zijn.

Indien ik de persmap mag geloven zou IN THE EARTH – die inspeelt op de huidige staat van ecologisch beleg die de wereld in zijn grip houdt – hier geen uitzondering op vormen. Hoewel het een routineopdracht betreft, wagen een wetenschapper en zijn gids zich diep in een afgelegen woud. Op zich is dat niet zo speciaal, maar laat daar nu toevallig een pandemie rondzwermen die hun tripje transformeert in een huiveringwekkende hike die uitmondt into the core of darkness, terwijl het omringende woud zich ontpopt tot een levend maar (wat had u gedacht?) vijandig organisme. Wat als Wheatley’s bekende folk horror (ditmaal afgekruid met de razend actuele eco-waanzin die zich vandaag de dag overal blijkt te manifesteren) nog maar een fractie van zijn voorgangers zou zijn? Well, once again, we are in for a threat!

JALLIKATTU (IN, 2019) @ Cinema Nova (12/09 @ 19h)

Ondertussen leerden we dankzij het boekje 301 WEETJES dat dit een fabeltje is, maar toch werkt het begrip paradox bij ondergetekende nog steeds als een rode lap op een stier. En daarmee grijpen we trouwens gelijk de protagonist bij de horens, want waar in de rest van India de koe heiliger is dan de paus mag deze buffelstier – die is ontsnapt uit het abattoir van een klein Indiaans dorpje – letterlijk voor zijn leven rennen. In eerste instantie probeert de bevolking het beest terug in het slachthuis te krijgen, maar de achtervolging blijkt in een mum van tijd te transformeren tot een zodanige primitieve waanzin dat zelfs wilde, mensenschuwe stammen uit pakweg het Amazonegebied zich afvragen of deze klopjacht nog wel moreel aanvaardbaar is. Indien ik de persmap mag geloven belooft Lijo Jose Pellissert via JALLIKATTU een zintuigelijke filmervaring die traumatisch zou kunnen eindigen. U bent bij deze gewaarschuwd.

SOYLENT GREEN (US, 1973) @ Cinematek (15/09 @ 19h)

Het lijkt logisch indien je in de early seventies een film aan het maken bent dat getallen als 2022 ver in de toekomst klinken. Er zit ten slotte een eeuwwisseling in die alles in de ver-van-mijn-bed-show verandert, maar in werkelijkheid is dit voor mijn generatiegenoten nu slechts een jaartje verwijderd. Wat op zich toch al een beetje creepy is, maar wat als in dit geval regisseur Richard Fleischer zijn grootste angsten bewaarheid worden? 2022 staat op onze stoep en in sommige delen van de wereld wordt al decennialang aan de alarmbel getrokken betreffende onder meer sociale ongelijkheid, culminerende pollutie en het broeikaseffect, of de mensonwaardige armoede die onze overbevolking met zich meebrengt. En dan moeten de coronababy’s nog losbarsten. (Velen beweren dan ook dat een wereldwijde pandemie dan ook net op tijd kwam om eens schoon schip te houden.)

Deze losjes op Harry Harrison’s MAKE ROOM! MAKE ROOM! (1966) gebaseerde klassieker uit 1973 is in dat opzicht dan ook echt wel een confronterende spiegel. Zo is iedereen gelijk een mooi standpunt, want er zijn effectief genoeg middelen voorhanden om iedereen een menswaardig bestaan te garanderen. (En dan kijk ik nog niet eens naar de befaamde 1% van de bevolking die samen meer rijkdom bezitten dan 99% van de rest van de planeet.) Hoe dan ook staat het vast dat sommigen iets meer gelijk zijn dan hun soortgenoten en dat wordt schrijnend in beeld gebracht in deze combinatie van sciencefiction en police crime drama. Men kan moeilijk van gelijkheid spreken als enkel de elite van de 40 miljoen inwoners van New York zich – weliswaar aan astronomische bedragen – een ruim appartement kan veroorloven met stromend water. Of zich te goed doen aan schaars natuurlijk voedsel, terwijl het plebs zich maar moet redden met artificieel vervaardigd voedsel. Of wat te zeggen van hun zogenaamde meubilair, wat bestaat uit niet meer dan concubines die als slaven mogen inspringen op de grillen van hun meester.

Detective Thorn (Charles Heston) onderzoekt met zijn partner Sol (Edward G. Robinson) wat op zich een simpele roofmoord bleek te zijn, maar al snel komen er hier heel andere dingen aan het licht. Vastbesloten om antwoorden te vinden op vraagstukken waarom een wereldstad als New York in een staat van hongersnood verkeert, zelfs al is er artificieel vervaardigd voedsel. Of waarom is sterven in een euthanasiecentrum zo normaal en hoe zit het nu met Soylent Industries dat de voedselketen van de halve wereld in handen heeft? (FYI: mogelijk uit angst voor legale represailles is dit nooit geconfirmeerd, maar in het verleden is de link naar multinationals als Unilever of bepaalde hamburgerketens meermaals gelegd.) Als deze maatschappij zijn nieuw succesproduct ‘Solylent Green’ (een soort droge soja cracker) de hemel in promoot, maar plots met leveringsproblemen te kampen krijgt, barst de hel los. Het hongerige volk pikt dit niet langer en gaat woedend de straat op om vervolgens slaags te geraken met de politie.

Maar tussen al dat volks misnoegen en geweld gaat Thorn steeds dieper op zoek naar zijn antwoorden, wat maakt dat de ontknoping ‘Soylent is…’ een welgekende plot is in sci-fi kringen. Evenzo wat U misschien best ook in consideratie neemt tijdens de plot, is dat Robinson niet lang meer te leven had vanwege een agressieve kanker. Sterker nog: hij bleek dan ook nog eens potdoof te zijn. Geloof me, met dit in de achterpan kijk je heel anders naar het einde. En voor de gamenerds onder ons: die custom cabinet unit van COMPUTER SPACE – één van Arcade’s vroegere paradepaardjes – wordt inderdaad beschouwd als het eerste videogame dat in een film gebruikt wordt.

THE HELLSTROM CHRONICLE (US, 1971) @ Cinematek (14/09 @19h)

Mogelijk was U, net als ikzelf, als kind ook verslingerd aan de wonderlijke documentaires van bijvoorbeeld Jacques-Yves Cousteau die onder veelzeggende titels als SHIPWRECKS (1943), THE SILENT WORLD (1953), WORLD WITHOUT SUN (1964) en vooral THE SAVAGE WORLD OF THE CORAL JUNGLE (1967) de onderwaterwereld spectaculair in beeld bracht. Of die ene documentaire die ik nooit meer terug heb gezien, maar die me als tiener platsloeg met een in het lichaam zelf, maar in slow motion in beeld gebrachte ejaculatie van een man in een vrouw haar vagina. Veel psychedelischer dan dat wordt het echt niet, maar met de huidige technische apparatuur die vandaag de dag voorhanden is, zou ook THE HELLSTROM CHRONICLE waarschijnlijk evenzeer afgedaan worden als versleten pellicule. Nochtans werd voor die tijd evenzeer state of the art apparatuur gebruikt. Hun microfotografie leidde de regisseurs Walon Green & Ed Spiegel zelfs naar de galerij der Oscars, maar technologie staat natuurlijk niet stil. Wat deze documentaire echter zo anders maakt dan zijn concurrenten is dat er sciencefiction- en horror-aspecten werden gebruikt om de potentiële dreiging van termieten, bijen en spinnen naar de mens toe te illustreren. De naam deed het misschien al wat vermoeden, maar Professor Hellstrom deinst er dus inderdaad niet voor terug om enige apocalyptische prognoses te uiten. Tenslotte, insecten waren er 300 miljoen jaar voor de mens. Ze waren eerst en zullen als laatste overblijven. ‘They are crawling to get you’ en dat mag U letterlijk nemen. Ps voor de muziekjunkies onder ons: een fel begeerd album is deze gelimiteerde originele filmscore van Lalo Shifrin.

THE HOST aka GWOEMUL (KR, 2007) @ Cinematek (23/09 @ 19h)

Misschien herinnert U zich PARASITE (2019) nog? De allereerste Zuid-Koreaanse film die naast een Oscar evenzo ging lopen met de Gouden Palme d’Or op het filmfestival van Cannes 2019? Indien diezelfde Bong Joon-Ho met een nieuwe 35mm komt, dan ga je daar dus gewoon naar kijken, ongeacht wat hij uit zijn mouw-der-verwondering zal schudden. Hoewel het de laatste tijd wel wat lijkt te verschuiven naar het Westen, is Azië steeds meer onderhevig geweest aan klimaatveranderingen. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat dit thema geregeld terugkeert in de Aziatische filmwereld. De vraag is echter welke hersenspinsels Bong Joon-Ho op dit gegeven zal loslaten?

De hoofdstad Seoel staat namelijk op zijn kop doordat een gigantische gemuteerde kikkervis er zijn gang gaat. Geen idee of Joe Biden hiermee kan lachen, maar de regisseur spaart zijn sociaal-politieke kritiek niet op en wijst de door een ongewenste Amerikaanse militaire basis gecreëerde pollutie aan als mogelijke oorzaak van die gevreesde mutaties. De poppen slaan echter helemaal aan het dansen als die kikkervis een meisje ontvoert en daarmee de wanhopige familie dwingt tot drastische maatregelen. Men weet nooit wat te verwachten met Bong Joon-Ho, maar als de ingrediënten van deze eco-thriller sociaal-politiek getint zijn om vervolgens om te slaan in een wel heel aparte monsterfilm, dan kan er weinig goed lopen. Langs alle kanten aangeraden.

THE ROAD (US, 2009) @ Cinematek (21/09 @ 21h15)

Het zal je als auteur maar overkomen om een boek te schrijven dat ineens een bestseller wordt. Het overkwam Cormac McCarthy, die al bekend werd met zijn subliem door de Coen Brothers verfilmde NO COUNTRY FOR OLD MEN (2005), maar dat hij met zijn THE ROAD (2007) zowaar een Pullitzer Award in ontvangst mocht nemen oversteeg elke verwachting. Je moet als regisseur dan ook maar het lef hebben om te trachten aan deze hoog gerezen verwachting te voldoen, want het moet gezegd: de film volgt het boek nogal letterlijk.

Waarschijnlijk net als de meeste van mijn generatiegenoten, ben ik ook opgegroeid met dystopische films als George Miller’s MAD MAX (1979), waarin ik voor het eerst kennis maakte met hoe anarchie in zijn naakte vorm mogelijk kan ontaarden in een gewelddadige habitat. In tegenstelling tot zijn landgenoot Miller, die evenzo vanuit The Land Down Under komt, gaat het bij regisseur John Hillcoat echter niet zozeer over plunderende bendes of verkrachtende zombies, maar net om de menselijke drama’s die een uitgemergelde vader en zijn bijna tienjarige zoon onderweg naar een betere toekomst tegenkomen. Met als enige houvast een winkelkar proberen zij beiden een pijnlijk realistisch desolaat landschap te ontvluchten, dat werd veroorzaakt door een niet nader genoemde milieuramp die zowat de gehele beschaving heeft weggevaagd. Er zijn hier en daar nog zwervende overlevenden, maar die blijken er geen graten in zien om bijvoorbeeld op een sappig jongensbilletje te sabbelen. Dit is waarschijnlijk niet zo heel toevallig, want in het echte leven staat McCarthy in zijn geliefde deep south Texas bekend als notoire mensenhater, die zich waarschijnlijk enkel gebaat voelt bij een wereldwijde ramp. Om dat post-apocalyptisch landschap te creëren werd geen gebruik gemaakt van CGI’s, maar werd de schrijnende laatste laag beschaving bereikt door te filmen in onder meer een voor dood achtergelaten mijnstadje, of aan een uitgebrand pretpark.

Zelfs restanten van de door Orkaan Katrina verwoeste gebieden in de buurt van New Orleans leverden het ideale decor, dat aangevuld door de klaagzangen van Nick Cave en Warren Ellis alle ingrediënten hekelt dat een aptypische road movie nodig heeft. Heel waarschijnlijk is THE ROAD niet voor iedereen geschikt, maar ik kan garanderen dat diegene die er voor open staan bij de enkels gegrepen zullen worden.
Alle verdere info op: