First things first: het besef dat het hoogst ongebruikelijk is om in een best of concertreeks een speciale editie te wijden aan zowaar een uitvaart, is voor alle duidelijkheid wel degelijk aanwezig. Laat staan als opening van een nagelnieuw digitaal platform, maar toch klopt dit in mijn eigen beleving helemaal.
Om even één van onze gehouden filosofische momenten op te rakelen, spreek ik graag met de gevatte woorden van een gezamenlijke leeftijdsgenoot die bovendien is uitgegroeid tot één van de meest veelzijdige auteurs van onze generatie, namelijk David Van Reybrouck: Tom, je een beetje kennende denk ik dat dit voor ons beide op zou kunnen gaan, maar het is effectief zo dat zolang ik me kan herinneren ik – al dan niet bewust tegen de stroom van de heersende eenheidsworst in – steeds heb getracht ‘boeiende dingen belangrijk te maken en belangrijke dingen boeiend.’ Met dit tot in mijn DNA verstrengelde gedachtengoed, en naar mijn gevoel idem dito bij jou, zie ik het dan ook haast als mijn plicht om dit specifiek vaarwel om te buigen naar een concert-special, omdat ik zelden zo diep geraakt ben geweest bij een helaas alweer veel te vroeg afscheid. Die naar voren gebrachte puurheid en uitgesproken intensiteit, maar ook zo pijnlijk mooie samenkomst van gelijkgestemde zielen was zodanig overweldigend, dat het me zelfs digitaal volledig van mijn sokken heeft geblazen en dat maakt dat ik gewoon niet anders kan.
Temeer omdat er bepaalde raakpunten zijn met mijn eigen situatie, waar ik graag zo dadelijk op terug kom.
Het is nochtans bizar, Tom, want ik had je al verscheidene jaren niet meer gezien. Gelukkig wel gehoord! Selfmade man as you are/were blonk je uit met van op afstand lawaai te maken, met als de evidentie zelve die van het triggerende soort. Hetzij al drummend, of in de weer met een nieuw percussie element, nog gezwegen van je vibrafoon, of anderzijds al blazend op één van je houten en koperen blaasinstrumenten. Het blijft onwaarschijnlijk hoeveel instrumenten je wel niet tot in de onderlagen beheerste.
Als ik even terugblik op onze eerste ontmoeting die rond de eeuwwisseling plaatsvond op het Lowlands-kantoor – de platenfirma waar ik destijds werkzaam was – bedacht ik me tijdens je uitvaart dat je voor mij toen één van die steeds weer aanrukkende onbekenden was die daar toen nog op de Stadswaag dag in, dag uit aangespoeld kwamen. Vreemd genoeg wist ik echter meteen dat er iets speciaals aan de hand was toen jullie daar kwamen aanwaaien om het album van Kamikaze te promoten bij onze eigen Dj (Tom) Low, die enigszins vergelijkbaar een aantal jaar geleden eveneens zelf het lot in handen heeft genomen.
Blijkbaar sloeg de afgevuurde sale pitch wel aan, want ik zal nooit vergeten dat onmiddellijk na jullie vertrek Tom Low me op zijn bureau riep om zowaar een soort spoed-peptalk-meeting op te trekken. (Wat was dat verschieten zeg, want dat deed die nooit of zelden, of het moest zijn dat er een nieuwe Tony Conrad aankwam). Tot de dag van vandaag heb ik geen idee wat daar allemaal heeft gemiezeld, maar omdat ik instond voor onder meer regio Gent en Brussel diende m’n beste beentje voorgezet te worden voor Kamikaze en dat was dus op zich best wel opmerkelijk.
In een latere fase hingen we bij gelegenheid wel eens aan de toog of op het terras van het overigens recent failliet verklaarde iconische jazzcafé Damberd en onvermijdelijk moest ik pas nog aan je denken. Ik herinner me namelijk als gisteren jouw ontsteltenis betreffende het feit dat ik (toen) pas kennis had genomen dat jouw geliefde saxofoon tijdens de oorlogsjaren zodanig als een instrument-des-duivels werd bekeken, dat Hitler het opportuun vond om deze koperen slang in de ban te slaan omdat die niet voldeed aan de eisen van zijn ondertussen tot NSDAP uitgegroeide partij. (Juist, die jolige bende met de adelaar en het hakenkruis als meest schrikwekkende symbool uit de geschiedenis.) Hoewel je vaak beweerde dat dit niet van je gewoonte was, hebben we ons toen samen onder het genot van een betere selectie single malt whisky’s tot het ochtendgloren proberen voorstellen hoe het voor die andere Adolf (Sax) moest geweest zijn, nu hij na bergen zwarte sneeuw uiteindelijk een beetje kon genieten van enig succes. Om dan vervolgens zijn ondertussen wereldberoemde muzikale uitvinding van de ene dag op de andere als zogenaamde Entartete Kunst gestigmatiseerd te zien worden?! Het zal je maar overkomen, dat je je eigen gebaard kindje terugvindt als onderwerp van de door de nazi’s bestempelde ontaarde of gedegenereerde kunst op de grote Entartete Kunst Expositie te München in 1937, n’est-ce pas?
Tom, moest ik je nog tegen het lijf gelopen zijn, had ik je in mijn gebruikelijke enthousiasme hierover zeker aangesproken. Nog niet eens zo lang geleden botste ik namelijk op de originele propaganda poster die eind jaren 1930 de Duitse muren besmeurde. Hoe graag had ik daar met jou over verder gepalaverd. Maar wat ik misschien wel kan meegeven, is deze door een gezamenlijke dierbare vriendin gecapteerde foto.
Over palaveren gesproken: dat konden we. Zeker als we de filosofische tour opgingen met onze vrienden Nietzsche, Spinoza, Schopenhauer en meer nog Wittgenstein, brak het daglicht alweer veel te snel aan. Een zeer spitante woordenwisseling die me altijd is bijgebleven, was toen je poneerde dat het begrip toeval niet voor mensen als ons opgaat. Je was er namelijk van overtuigd dat artiesten in het algemeen (niet geheel hetzelfde als de huidige ambtenarij waarin vele muzikanten zijn vervallen) een soort gave, een extra zintuig zeg maar, bezitten om aandacht te besteden aan dingen waar reguliere mensen helemaal aan voorbij gaan. Dit kon alles zijn, maar zoals je betoog aanvoerde vooral een diepere kijk rondom jezelf. Hiervoor is sowieso enige alertheid geboden, maar als je enigszins oplet worden zowat elke milliseconde al je zintuigen geprikkeld en bijgevolg zal je al in staat zijn om zogenaamde samenlopen ietwat te kneden. Nu zijn er natuurlijk altijd players geweest die handig gebruik maken van de goedgelovigheid van mensen, maar die stelling is mij in ieder geval altijd bijgebleven. Weliswaar eerder onbewust, maar achteraf bekeken ben ik dit zelf wat beginnen toetsen bij enerzijds bevriende artiesten, maar daartegenover ook bij mezelf. Vind het je bijvoorbeeld ook niet toevallig dat amper een week voor je (hartverscheurende) keuze bewaarheid werd, vanuit die wirwar van al mijn duizenden en duizenden platen uitgerekend Kamikaze ineens door m’n boxen galmde? Alsof je een interstellaire waarschuwing wilde geven vooraleer de finale daad bij het woord te voegen. Heel frappant!
Ik praat nu over Kamikaze, maar in zijn totaliteit zijn er wel heel wat muzikale collaboraties geweest; die lijst lijkt wel eindeloos: onder andere Payday In March, Orteké, Spectra Ensemble, The Simpletones, Mishtu Ensemble, dEUS, Think Of One, Funcke T, Magik Ballet Ensemble, Ambush, WoFo, Raymond van het Groenewoud, … of wat te zeggen van het RadioKUKAorkest, dat speciaal voor het Klaraprogramma Kunstkaravaan in het leven werd geroepen…
Hoe geweldig je je hierin ook kon uitleven, vertelde je me wel vaker dat van al die verschillende projecten het steeds opnieuw FES bleek te zijn dat je zo nauw aan je hart lag. Overigens niet zo moeilijk te verstaan natuurlijk, want Peter Vermeersch verzamelde daar zowat de crème de la crème van het Belgische muzikaal front, om vervolgens met Flat Earth Society effectief als een broederlijke gemeenschap de wereld plat te gaan spelen.
Dit valt misschien vooral te ontwaren in een heus samenwerkingsverband, maar je zei me vroeger ook dat je een ultieme perfectionist was. Maar wat wil dat juist zeggen? Aangezien dit In mijn oren klinkt als iemand die de lat hoogt legt en zichzelf steeds opnieuw weet uit vinden, zie ik dat eerder als positieve karaktertrek. Maar hier blijken dus gradaties in te zijn. Het was dan ook pas via je broer zijn naar de keel grijpende speech dat het bij mij begon te dagen dat perfectionisme eveneens een soort ziekte kan zijn. Een nefast obstakel, dat je telkens opnieuw moet overwinnen om te kunnen genieten van je nochtans alom erkende muzikale genialiteit. Volgens diezelfde speech vatte die positieve boodschap van je omgeving echter geen vlam en dat vrat aan je zelfbeeld. Of was het vice versa, want opnieuw afgaande op je broer zijn beklijvende ode bleken er niet één, maar een hele nest boa constrictors onder jouw grasperk op de loer te liggen. Mijn gemoed schiet zowaar opnieuw vol, maar volgens je broer vocht je blijkbaar terug door je hele gewicht in de schaal te gooien. Helaas bleek de strijd met je innerlijke demonen te heftig te zijn; zodanig zwaar dat na verloop van tijd blijkbaar enkel nog intoxicatie enige rust in het koppeke kon bieden. Dit is overigens geen enkel verwijt. Ondanks dat we collectief specialisten zijn geworden in gelijk welke materie, die maar wat graag de rekening voor gelijk wie opmaken – behalve dan voor onszelf – kan een persoon die daar geen last van heeft met de beste wil van de wereld die innerlijke strijd niet inschatten. Ik ook niet trouwens, hoewel ik op mijn eigen onbestemd pad wel degelijk demonen heb zien komen – zowel bij mezelf als bij anderen – maar meer belangrijk ook heb zien gaan.
Graag zou ik je bij wijze van mijn eigen eerbetoon alsnog een haast onwezenlijke droom willen meegeven die ik tijdens mijn coma heb gedroomd, maar die ik me vreemd genoeg tot in detail kan herinneren en voor mezelf een zeer sterk aanwezige onderliggende boodschap meedraagt. Eentje waarvan ik vermoed dat van alle mensen jij deze misschien nog wel het beste zou snappen, want ik weet zo goed als zeker dat je van dit uitgesproken voorval zou gesmuld hebben. (Voor alle duidelijkheid: niettegenstaande dit enorm realistisch aanvoelde, vond deze situatie plaats toen ik zelf tussen hemel en aarde zweefde en is dus niet echt gebeurd. Tenminste toch niet in deze dimensie.)
Dit is slechts één van de talloze situaties die tijdens mijn coma in mijn blijkbaar zeer actieve geest opborrelde.
Gespeend van enig tijdsbesef kliefde ik letterlijk free as a bird doorheen het luchtruim in een behoorlijk aftandse lijkkist waar enkel links, rechts, boven en onder kon mee gemaneuvreerd worden. Op zich al een beetje vreemd, maar raar genoeg genoot ik daar wel van. Aangetrokken tot wat in de verte leek op enige muzikale klanken, pendelde ik met mijn kist tot onder de wolkenvelden en stevende af op een kerktoren. Eenmaal dichterbij was het duidelijk dat er iemand werd begraven, maar hoe spijtig ik dat ook vond voor al die opgedaagde familie en vrienden, kon ik het maar niet van me afschudden wat een afschuwelijke muziek daar in die volgepropte kerk werd afgespeeld. (Iedereen die me een beetje kent, weet dat ik een vredelievend iemand ben, maar zulke ultraslechte muziek was in mijn oren een misdaad tegen de mensheid.) Het was zelfs zo confronterend dat ik in mijn kist onmiddellijk nummers voor mijn eigen begrafenis begon op te lijsten. Dit proces nam me echter zodanig in beslag dat ik faalde in te zien dat dit mijn eigen begrafenis was en familie en vrienden in rouw waren. Moraal van het verhaal: geconfronteerd met het feit dat ik mijn zaken nog niet op orde had, heb ik daarmee mijn boot gemist. En dat is wat nu sinds jouw uitvaart maar door mijn hoofd blijft spoken.
Als er iets duidelijk is geworden door jouw digitale uitvaart passief van achter mijn laptop/mijn kist te beleven, is het wel dat je er niet alleen voor stond. Niet alleen omdat naast je broer bijvoorbeeld ook je partner-in-musical-crimes, Bart Maris, als zelfverklaarde chaoot daar een klet van een eerbetoon uit zijn mouw schudde, of dat Peter zelf kwam aanzetten met misschien wel het kortste gedicht van Paul Van Ostaijen maar dat in een ongeziene gelaagdheid wist te plooien, maar niet te vergeten ook FES zelf, dat als orkest alleen al het aantal toegelaten aanwezigen overschreed. Ondanks de spijtige omstandigheden, één van de meest pakkende concerten in al een veel te lang aanslepende tijd. In één woord MAGNIFIEK!!!
Hopelijk vind je nu wel rust in het rusten… Tot aan de andere kant, Tom.
SVN's Unsane Vortex 